Geçtiğimiz aralık ayında medyada yer alan haberlerde, TBMM İnsan Hakları bünyesindeki alt komisyon üyesi milletvekillerinin, 13-16 yaş arasındaki çocukların sosyal medya kullanımıyla ilgili örnekleri yerinde incelemek üzere, Japonya’dan başlamak üzere aralarında ABD ve İngiltere’nin de yer aldığı bir dizi ülkeye gideceği belirtiliyordu. 27 Ocak’ta başlaması öngörülen ziyaret bildiğim kadarıyla ertelenmiş. Herhalde Kartalkaya felaketinin getirdiği yas ortamında kamuoyunun tepkisinden çekinilmiş olmalı.

Büyükelçilerin korkulu rüyası milletvekili ziyaretleri

Milletvekili ziyaretleri büyükelçiler açısından her zaman için mayın tarlası gibidir. Nerede, neyin patlayacağı belli olmaz. Siyasilerimiz, havaalanlarında büyükelçiler tarafından karşılanıp uğurlanmayı beklerler. Güvenlik kontrollerinden geçmek istemezler. Kendileri için VIP salonlarının açılmasını talep ederler. Kalınacak oteli veya odasını beğenmeyenler olur. Eğer Cumhurbaşkanına veya bakanlara eşlik ediyorlarsa sınırlı katılımlı görüşmelerin hepsine katılmak isterler. Bu konularda yaşanacak en ufak bir aksaklığın faturası daima büyükelçiye kesilir. Geçmişte milletvekiliyken kendisini havaalanında karşılamaya gelmeyen, hariciyenin en parlak büyükelçilerinden birini bakan olduğunda terfi ettirmeyen bakanımız bile oldu.

Rahmetli Büyükelçi Nurver Nureş’in başına gelenler

TBMM heyetinin Japonya ziyareti haberlerini ilk okuduğumda aklıma Londra Büyükelçiliği’nde görev yaptığım yıllarda yine bir TBMM heyeti ziyaretinin rahmetli Büyükelçi Nurver Nureş’in başını nasıl yediğini hatırladım.

1990 yılı sonu yaklaşırken TBMM Sivil Savunma Komisyonu’ndan bir heyet incelemelerde bulunmak üzere Londra’ya geldi. Ziyaretin Noel ve yılbaşı tatillerine rastlaması nedeniyle ciddi bir program hazırlanması mümkün olamadı. Heyetin geldiği akşam da Büyükelçi Nurver Nureş’in çok önceden Avam Kamarasındaki Türk-İngiliz Parlamento Dostluk Grubu üyelerinin onuruna vereceği yemekte bir konuşma yapması planlanmıştı.

İngiltere’de yaşayanlar bilirler. İngilizler protokole pek meraklıdır. Resmi olmayan akşam yemeklerinde bile asgarisinden kıyafet olarak smokin giyme zorunluluğu vardır. Büyükelçi Nureş, milletvekilleri heyeti onuruna yine de ikametgahta bir yemek düzenledi. Kendisi smokiniyle milletvekillerini kapıda karşıladı. Kısa bir süre sonra da özür dileyerek ev sahipliğini elçi müsteşara bırakarak ayrıldı. Milletvekillerimiz, Büyükelçi Nureş’in bu davranışına fena halde hiddetlenerek tepki olarak yemeğe katılmayıp topluca konutu terk ettiler. Komisyon Başkanı Türkiye’ye döndükten sonra yememiş içmemiş, Büyükelçi Nureş’i Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a şikayet etmiş. Birkaç ay sonra Büyükelçi Nureş Londra’dan Meksika’ya tayin edildi.

Aman Maliye'ye iade edilecek ödenek kalmasın

Program bütçe uygulamasına geçildiğinden bu yana bütçe fasılları arasında kaynak aktarması yapılamıyor. Kullanılmayan ödeneklerin de bütçe yılı sonunda Maliye Bakanlığı'na iade edilmesi gerekiyor. Ancak ödenekleri bittiğinde Maliye'nin kapısını aşındırmakta beis görmeyen kamu kurum ve kuruluşlarının hiçbiri artan ödeneklerini Maliye'ye geri vermek istemez, hepsini tüketmeye çalışır.

Ödeneklerin tamamen bitirilmek istenilmesinin bir diğer nedeni de gelecek yıl bütçesi hazırlanırken bir önceki yıl harcamalarının dikkate alınmasıdır. Bu nedenle aralık ayında yurtdışı seyahatler artar. Genellikle başvurulan kılıf da, bilgi görgü artırmak, incelemelerde bulunmaktır. Maalesef özellikle toplantı için yurt dışına fazla gitme imkanına sahip olmayan tüm resmi devlet kurum ve kuruluş mensupları bir anda bilgi ve görgülerini artırmaya,yerinde inceleme yapmaya ihtiyaç duyarlar.

Artık İNTERNET var

1989 yılında İsviçre’nin ünlü CERN laboratuvarında İNTERNET’in icat edilmesinden bu yana her türlü bilgiye kolaylıkla ulaşmak mümkün. Bu amaçla incelemelerde bulunmak üzere bir başka ülkeye gitmeye artık gerek yok. İstediğiniz ülkenin herhangi bir konudaki mevzuatını internette bulabiliyorsunuz. Yok illa karşılıklı görüşme yapıp sorular sorarak bilgi almak gerekiyorsa da “zoom” diye bir uygulama bunun için var. Artık iş insanları bile mallarını satabilmek amacıyla seyahat etmiyor. İş görüşmelerini “zoom” üzerinden gerçekleştiriyor.

Devlette belirli aralıklarla tasarruf genelgeleri çıkarılması sık görülen bir uygulamadır. Cumhurbaşkanı Erdoğan imzalı son tasarruf genelgesi, 16 Mayıs 2024 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. Genelgeye göre; yurt dışı personel görevlendirmeleri zorunlu hallerle sınırlı tutuluyor. Ama son yıllarda yurt dışına geçici görevle gidenlerin sayısında rekor artışlar yaşanmış. Kimsenin genelge falan taktığı yok. Çantasını kapan, harcırahını cebine koyup havaalanının yolunu tutuyor. Yılbaşı arifesinde aynı anda altı ayrı heyet ağırlayan büyükelçiliklerimiz olmuş. Bir yandan da Maliye Bakanı Mehmet Şimşek "Kimse ek ödenek için bana gelmesin, kamuda tasarruf dönemi başlıyor" demişti. 2024 yılı bütçe dönemi sona erdi. Acaba son cumhurbaşkanı genelgesiyle ne kadar tasarruf sağlandı? Geçen yıl hangi kurumlara ne miktarlarda ek ödenek tahsis edildi? Ya da kullanılmayıp da Maliye'ye iade edilen ödenek oldu mu?

Bu hafta başında Avustralya’nın “Yeni Güney Galler” eyaletindeki Ulaştırma Bakanı Joanna Haylen, özel bir yemeğe makam arabasıyla giderek devleti 750 dolar zarara soktuğu için önce halkından özür diledi, sonra da istifa etmek zorunda kaldı. Dört bir yanı denizlerle çevrili bir ada ülkesindeki elin kadını, devletin malının “deniz” olmadığı konusunda güzel bir ders verdi. Tabii ki anlayana…